531 PI
Niu FM
PMN News

Temarii Koroa (left) Moana David (right)

Photo/ Supplied

Language & Culture

Ko to'ou Turanga, tei roto ia i to'ou reo: Ko te Kura teia a teia nga Vaine Toa

Te Apii nei teia nga mapu tamaine i ko i te Apii Tuatoru i Aotearoa nei, e te umuumu nei raua e kia kite mai to raua au ai tae’ake e, na roto i te reo rauka ei te inangaro i te tatomo mai i ta ratou Peu e te Akono’anga.

For the English version of this article click here.

Te akakite nei tetai nga tamaine e apii nei ki ko i te Apii Tuatoru i Tamaki Makaurau e, kua riro to raua turanga nakirokiro i te tuatua’anga i to raua reo maori, i te akamaroiroi atu i to raua uao rai uki, kia tuatua i te reo o to ratou ui tupuna.

Ko Moana David, mei Aitutaki mai, e Temarii Koroa mei Mangaia mai, kua tae mai raua ki Aotearoa nei no te akakoroanga apii, inara kua poitirere raua i te turanga o te reo, e kare e tuatua ia ana i rotopu i to raua uki.

Temari’i Koroa (left) Moana David (right)

I roto i te akapapa’anga o Aotearoa nei, ko te tare’anga o te iti tangata Kuki Airani, ara atu i te varu'ngauru tausani. Mei tetai Iva patene rai o te tare'anga, nakirokiro i te tuatua i te reo kuki Airani.

Kua akakite a Moana raua ko Temarii e, poitirere tikai raua e, me putuputu ratou te au mapu, vaitata rai kare takiri e reo Kuki Airani e tuatua ia ana.

Kua akakite a Temarii e: “Ngakau parau au i tokou reo, kare au e akama i te api’i i toku reo.’’
Kua akakite katoa aia e: “Na to’ou reo e a’aki mai e no’ea koe, na’ai koe.’’

Kua tupu mai teia nga tamaine i te Ipukarea, i rotopu i te iti tangata, na roto i te oraanga aere pure, apii, e pera katoa te akamaaraara’anga a to raua au metua na roto i te tuatua maori ua anga rai kia raua.

‘’Me rai’i koe ite autara i toou reo ka mou mai iakoe, ka matau mai koe ite autara.’’

Mangaia Enua Sports

Kua irinaki katoa raua e, ko te tu o te au metua tetai apinga e tamanamanata nei i te inangaro o te uki o teia tuatau i te tuatua i to ratou reo.

Kua akakite oki raua e, e manganui ua atu rai to raua au taeake e akakite ana kia raua e, ta’akama ia ana ratou me tarevake ta ratou tuatua’anga, aka plastic ia atu ei ratou. Tika’anga tikai i na raua ei, ka akamaroiroi atu te aronga e tuatua nei i te reo i teia au taeake, kare e aviri atu.

Inara, ko te kura ta teia nga Vaine Toa e inangaro nei i te akamaroiroi atu koia, ko te vaerua tauturu, e te angaanga taokotai i te akamaroiroi’anga tetai i tetai ma te kore e aviri.

Aitutaki Enua Sports

Ko ta raua i reia e rave nei i teia tuatau, puka maori ua raua. Me tei runga i te rerua, bus me kore i te apii. Puka maori ua raua. Te irinaki nei raua e, me kite mai tetai au tangata Kuki Airani ia raua e puka ara, ka piri atu, me kore ka umuumu rai e kia kite ratou i te tuatua i te reo.

‘’Noatu me te autara papa’a mai te tai tangata kia koe e noatu e, e Kuki Airani aia e autara Māori rai koe kiaia,’’

Click here for the full interview from the PMN COOKS Facebook page.